SİTALOPRAM VE ESSİTALOPRAM

Sitalopram 1998’de ABD’de majör depresyonda onay aldığında 50 ülkede kullanıma girmişti. Essitalopram da 2002’de majör depresyonda ve genelleşmiş kaygı bozukluğuda onay aldı ve sitalopramın S-enantiomeri olarak kullanıma girdi.

 

FARMAKOLOJİK ETKİLERİ

Hayvan çalışmalarında sitalopramın R-enantiomerinin anksiyete oluşturduğu ve saf S-enantiomerinin daha iyi tolere edilebildiği saptanınca essitalopram geliştirildi. Sitalopram iyi emilir ve yiyeceklerden etkilenmez. Biyoyararlanım oranı %80’dir. 4 saate maksimum plazma düzeyine ulaşır.

Sitalopram metabolitleri demetilsitalopram (DST) ve didemetilsitalopramla (DDST) birlikte %80 oranında proteine bağlanır. Yarı ömrü 35 saattir ve 1 haftada denge düzeyine ulaşır. Essitalopram %56 oranında proteine bağlanır, yarı ömrü 27-32 saattir ve 1 haftada denge düzeyine ulaşır.

Sitalopramın karaciğer yetmezliği olanlarda klirensi %37 azalır ve yarılanma ömrü 2 katına çıkar. Böbrek yetmezliğinde klirensi %17 azalır. Ciddi yetmezlikte sitalopramın klirensi tam araştırılmamıştır.

Essitalopramın farmakokinetiği lineerdir ve dozla orantılıdır. Yaşlılarda essitalopramın yarı ömrü %50 artar. Karaciğer ve böbrek yetmezliği tam çalışılmamıştır ama sitalopram çalışmalarından doz ayarlaması gerekeceği tahmin edilebilir.

 

KLİNİK ÇALIŞMALAR

Sitalopram ve essitalopram en özgün serotonin geri alım inhibitörleridir. Ama bunun klinik cevaba etkisi net değildir. Essitalopram seratonini geri alımını 100 kat daha güçlü inhibe eder.

Sitalopram

• panik bozukluk,

• sosyal kaygı bozukluğu,

• B tipi kişilik bozuklukları,

• kompulsif alışveriş yapma,

• VDB ve

• prematür ejakülasyonda,

Essitalopram

• sosyal kaygı bozukluğu ve

• panik bozuklukta başarıyla kullanılmıştır.

 

ORGANLARA ETKİLERİ

Sitalopram alanlarda esneme, sinüzit, rinit, üst solunum yolu enfeksiyonları plasebo alanlardan sıktır. En sık GİS yan etkisi bulantıdır (%21). Essitalopramda bulantı %25 kadardır. Sitalopram MSS ile ilgili olarak uykululuk (%18), uykusuzluk (%15) ve ellerde titreme (%8) yapar. Essitalopram ise uykusuzluk (%9), uykululuk (%6), baş dönmesi (%5) yapar. Alkol metabolizmasını etkilemezler.

Sitalopram %6, essitalopram %9 erkeklerde boşalma bozukluğu yapar. Libidoyu azaltma ve iktidarsızlık yapma etkileri vardır.

Essitalopram (>%5) terleme artışı ve yorgunluk yapar. Kilo değişikliği yapmaz.

Essitalopram majör depresyon hastalarında en sık bulantı, ishal, uykusuzluk ve boşalma bozukluğu yaparken; genelleşmiş kaygı bozukluğu hastalarında ağız kuruluğu, baş ağrısı ve bulantı yapar.

 

İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

İkisi de proteine diğer SGAİ’den daha az bağlandığından bununla ilgili etkileşimler azdır. Linezolitle beraber serotonin sendromu bildirilmiştir.

Sitalopramla tedavi edilen 1063 hastanın %2’sinde mani/hipomani gelişmiştir. Hayvan çalışmalarında sitalopramın antikonvülzan etkisi gözlense de bu etki epileptik hastalarda araştırılmamıştır. Sitalopramla tedavi edilenlerde %0,3, plasebo alanlarda %0,5 nöbet bildirilmiştir.

40 mg/gün alınması warfarin metabolizmasını etkilememiş ama protrombin zamanını %5 arttırmıştır. Sitalopram karbamazepin metabolizmasını etkilemezken, karbamazepin sitalopram klirensini arttırabilir. Sitalopram ve imipramin beraber kullanıldığında plazma konsantrasyonlarını değiştirmezken imipramin metaboliti dezipramin düzeyi %50 artar.

 

DİĞER YAN ETKİLER

Sitalopram %1 oranında parestezi, migren, tükürük artışı, kilo artışı, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, donukluk, depresyon, süisit girişimi, konfüzyon, adet kesilmesi, kızarıklık, kaşıntı, gözde akomodasyon bozukluğu, idrara çıkmada artış ve tat almada değişiklik yapar.

Essitalopram %1 oranında çarpıntı, hipertansiyon, migren, göğüste yanma, karında kramp, ishal yapar.

 

KLİNİK KULLANIMI

Sitalopram başlama dozu 20, tedavi edici dozu genellikle 40 mg/gündür. Essitalopramın başlama ve idame dozu 10 mg/gündür, ama bazı hastalar 20 mg/güne ihtiyaç duyabilir.