İKİNCİL NARSİSİZM

İkincil narsisizmde ise libidinal yatırım nesneye yapılmış sonra kendiliğe geri çekilmiştir. Mahler birincil narsisizmi bebeklik sembiyozu olarak görür14. İkincil narsisizmin, sembiyotik evrenin son kısmında, bebeğin kendiliği sembiyotik evreden (birincil narsisizmden) çıkmaya başladığında oluştuğunu belirtir. Annenin sevgi dolu bakımı sayesinde bebeğin bedeni, bebeğin ikincil narsisizminin nesnesi olabildiğinde bebek annesiyle özdeşleşebilir. Birincilden ikincil narsisizme geçiş; kendilik ve nesnenin ayrışabilmesi, benliğin ve benliğin özerk işlevlerinin gelişmesiyle olmaktadır. Alıştırma alt döneminde, 15-16. aylarda, çocuk bireyselliğinin iyice farkına vardığında çocuğun narsisizmi hem zirve yapar hem de kırılgandır. Mahler bu durum için “tümgüçlülük sanrısı”15 tanımını kullanmayı tercih etmiştir. Çocuğun bireyselliği artıkça anne-babasının ayrı nesneler olduğunu daha çok algılar ve tümgüçlülük sanrısını anne-babasına devreder. Bireyselleşme ve tümgüçlülük sanrısının anne-babaya aktarımı ayrışma kaygılarını şiddetlendirerek yeniden yakınlaşma krizini yaratır15.

Mahler, Pine ve Bergman’ın15 gözlemledikleri çocukların iki tanesi, büyüsel tümgüçlülükten ikincil narsisizme geçememiş, nesne dünyasının “iyi” olduğuna dair kalıcı bir güven geliştirememiştir. Çünkü bu çocukların tümgüçlülüğü ve büyüklenmeciliği, annenin ve çevrenin hayranlığı ile aynalanmıştır. Birincilden ikincil narsisizme geçmek için tümgüçlülük yanılsamasına annenin kendini kaptırıp devam ettirmemesi gerekmektedir. Mahler bu geçişin zamanlamasının ve gidişatının önemini ve gerçekçi bir özgüvenin gelişmesinde saldırganlığın etkisini vurgular.

Çocuk, doğal olarak anne-babanın narsisistik uzantısıdır. Eğer anne-baba çocuğu; kendi narsisistik yaralarının, gücenikliklerinin, kırılganlıklarının onarım nesnesi olarak görürlerse ya da çocukla kendilerini ayrıştıramıyorlarsa narsisistik patolojiler ortaya çıkabilir. Birincil ve ikincil narsisizmin yeterince doyurulmamış olması, aşırı doyumu, doyumunun azaltılmaması ya da travmatik biçimde bozulması patolojiye neden olabilir.

 

14. Mahler MS, Pine F, Bergman A. The psychological birth of the human infant - Symbiosis and individuation, Karnac Book; 1975.

15. Mahler MS. On child psychosis and schizophrenia—autistic and symbiotic infantile psychoses. Psychoanalytic Study of the Child 1952; 7:286-305.